Stawki za ekoschematy 2023 nareszcie znane! ARiMR podaje termin wydania decyzji i wypłat w 2024 r. za schematy

We wtorek 20 lutego wieczorem w Rządowym Centrum Legislacji pojawił się projekt rozporządzenia, który określa stawki dla ekoschematów obszarowych. Stawka płatności ma wynieść:

• do obszarów z roślinami miododajnymi wynosi 1 240,76 zł/ha powierzchni obszaru zatwierdzonego do tej płatności
• do rolnictwa węglowego i zarządzania składnikami odżywczymi wynosi 103,56 zł za jeden punkt przyznany za realizację danej praktyki
• do integrowanej produkcji roślin wynosi 1 346,40 zł na hektar
• do biologicznej ochrony upraw wynosi 414,29 zł na hektar
  do retencjonowania wody na trwałych użytkach zielonych wynosi 291,05 zł na hektar

W uzasadnieniu projektu można przeczytać, że na tej samej powierzchni mógł być realizowany więcej niż jeden ekoschemat, a
łączna deklarowana powierzchnia pod ekoschematami obszarowymi w kampanii 2023 r. obejmuje obszar ponad 11 mln ha, co stanowi ok. 105% w odniesieniu do powierzchni prognozowanej w Planie. To oznacza konieczność zwiększenia budżetu na ten cel.

Bazując na danych ARiMR, aby możliwa była realizacja płatności w ramach ekoschematów obszarowych po stawkach planowanych określonych w Planie, należałoby na ten cel zapewnić dodatkowo ok. 161 345 808,48 euro, tj. 746 756 805,39 zł.

Dalej resort rolnictwa wyjaśnia, że planuje skorzystać z dopuszczalnej elastyczności, która umożliwia wykorzystanie środków finansowych przydzielonych poszczególnym interwencjom na inne interwencje. Proponuje przesunięcie na ekoschematy obszarowe środków niewykorzystanych (zaoszczędzonych) z innych interwencji w formie płatności bezpośrednich.

Ostatniego dnia stycznia 2024 Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przekazała, że zostało wdrożone oprogramowanie w zakresie kontroli administracyjnej dla ekoschematów powierzchniowych (ok. 340 tys. wniosków) i rozpoczęto kontrolę administracyjną wniosków. Zatem jesteśmy krok bliżej, by poznać stawki za ekoschematy, o które rolnicy wnioskowali w 2023 roku.

Na podstawie wyników tej kontroli zostaną przygotowane dane niezbędne do określenia stawek płatności dla ekoschematów powierzchniowych.

ARiMR zapowiada, że od 26 lutego 2024 r. będą wydawane decyzje w sprawie przyznania płatności bezpośrednich uwzględniające ekoschematowe płatności powierzchniowe. To pozwoli na realizację przyznanych płatności w pierwszych dniach marca.

Dłużej trzeba będzie zaczekać na decyzje dla ok. 94 tys. rolników, którzy wnioskowali o płatności dobrostanowe. Ze względu na okresy referencyjne kończące się dla niektórych wariantów w dobrostanie zwierząt 14 marca 2024 r. decyzje dla nich będą wydawane w kwietniu 2024 r. i na bieżąco będą realizowane wypłaty.

Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka przekazała niedawno, że "na płatności z tytułu ekoschematów (...), rolnicy poczekają dłużej, ponieważ kontrola wykonania poszczególnych praktyk dobrostanowych w ramach ekoschematów może potrwać do wiosny. Dopiero wtedy ARiMR będzie w stanie stwierdzić, czy dopłata rolnikowi faktycznie się należy". Więcej pisaliśmy o tym tu: PFHBiPM o ekoschematach.

Czy rzeczywiście ustalenie stawek i wypłaty mogą nastąpić dopiero wiosną? Z tym pytaniem zwróciliśmy się do ARiMR, a ta odpowiedziała nam 11 stycznia:

- Aby móc realizować płatności do ekoschematów trzeba przeprowadzić standardową procedurę określonych przepisami kontroli administracyjnych i kontroli na miejscu. W przypadku niektórych ekoschematów niezbędne jest dodatkowa weryfikacja deklaracji rolników w oparciu o dane zewnętrznych Jednostek Certyfikujących. Cały proces jest pracochłonny i czasochłonny; realizuje się go w oparciu o szczegółowy harmonogram.
Zgodnie z nim naliczanie pomocy finansowej, o którą Pani Redaktor pyta, ma się rozpocząć jeszcze w lutym, a pierwsze płatności powinny trafić na konta ubiegających się o to wsparcie w pierwszej dekadzie marca.

Mamy styczeń, a stawki za ekoschematy nadal nie zostały ogłoszone. Zapytaliśmy o kwoty Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Biuro prasowe przypomniało, że zgodnie z przepisami UE na ekoschematy należy przeznaczyć minimum 25 proc. środków na płatności bezpośrednie. W Planie Strategicznym dla WPR 2023-2027 na ekoschematy na 2023 r. zaplanowano ogółem (ekoschematy obszarowe i Dobrostan zwierząt) ok. 872,5 mln EUR.

Ekoschematów mamy 6, w tym 5 obszarowych oraz ekoschemat Dobrostan zwierząt, a dla każdego ekoschematu osobne szacunkowe stawki płatności. Szacunki mogą jednak różnić się od ostatecznie przyjętych kwot, na co zwraca uwagę resort rolnictwa w przesłanej odpowiedzi:

- Niemniej jednak w przypadku płatności bezpośrednich również w latach poprzednich było tak, że rzeczywiste stawki poszczególnych płatności na daną kampanię były określane na podstawie rzeczywistych danych (powierzchni, liczby sztuk zwierząt) zadeklarowanych przez rolników i zweryfikowanych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Ta zasada obowiązuje również w 2023 r., także w odniesieniu do ekoschematów, które są jednym z elementów systemu płatności bezpośrednich.

- Po otrzymaniu od ARiMR stabilnych, zweryfikowanych danych w zakresie powierzchni kwalifikującej się do wsparcia, wysokość stawek płatności dla poszczególnych ekoschematów zostanie określona w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi wydawanym w porozumieniu z Ministrem Finansów. W przypadku, gdyby powierzchnia lub liczba zwierząt kwalifikujących się do płatności w ramach ekoschematów przekroczyła pierwotnie zakładane wielkości, konieczna może okazać się redukcja wcześniej planowanych stawek.

Ministerstwo zaznacza, że przy ustalaniu wysokości stawek za ekoschematy planuje skorzystać z przewidzianych w prawie UE możliwości przesuwania środków pomiędzy poszczególnymi płatnościami, tak aby rzeczywiste stawki były jak najbardziej zbliżone do planowanych.

Dlaczego dopłaty są niższe od spodziewanych? Dopytuje część rolników, którzy dostali zaliczki płatności bezpośrednich. Nie było w nich dopłat za ekoschematy. A kiedy będą? Zaczął się grudzień, a stawek nadal próżno szukać na stronach instytucji rolniczych. Ponowiliśmy pytanie w tej sprawie, kierując je do ARiMR, 6 grudnia otrzymaliśmy odpowiedź.

Na początku ARiMR przypomina, że realizuje płatności końcowe z tytułu tegorocznych dopłat od 1 grudnia 2023 roku.

Pieniądze trafiają na konta rolników, którzy spełnili warunki przyznania płatności, a ich deklaracje zostały pozytywnie zweryfikowane podczas kontroli.

Co z ekoschematami? Tu nadal trzeba uzbrajać się w cierpliwość. ARiMR przekazuje:

Jeśli chodzi o ekoschematy, do tej pory nie zostały ogłoszone poszczególne stawki. A ponieważ płatności bezpośrednie, w tym płatności ramach ekoschematów, przepisy nakazują realizować w jednym przelewie, rolnicy oczekujący na to wsparcie będą musieli poczekać na pieniądze. Agencja dokłada wszelkich starań, aby wydawać decyzje o przyznaniu wsparcia, gdy jest to możliwe, i przekazywać należne środki na konta rolników jak najszybciej.

Bez zadeklarowania ekoschematów dopłaty będą dużo niższe - alarmowały organizacje rolnicze już długo przed naborem. W naborze wiosną i latem 2023 roku ARiMR otrzymała ponad 1,24 mln wniosków o płatności. Jak wynika z danych agencji, o wsparcie z co najmniej jednego z ekoschematów starało się ok. 37 proc. rolników składających wnioski. Najczęściej wybieranymi ekoschematami były „Rolnictwo węglowe” z 433 tys. wnioskami oraz „Dobrostan zwierząt” – z 94 tys. deklaracji.

Wnioski złożone, kończy się wypłata zaliczek i jednocześnie trwa naliczanie płatności i realizacja przelewów. Rolnicy dostają zaliczki, jednak nie ma w nich ekoschematów. Podobnie jak jeszcze 17 listopada nie podano stawek. Przy okazji przypominamy, jakie obowiązują terminy wypłat dla dopłat bezpośrednich i stawki.

Kiedy należy spodziewać się ustalenia stawek dopłat w ramach ekoschematów za poszczególne praktyki? Jak będzie wyglądała ich wypłata? - z tymi pytaniami zwróciliśmy się jesienią do agencji, a jej biuro prasowe odpowiedziało:

- Uprzejmie informujemy, że wysokość stawek dla poszczególnych praktyk w ramach ekoschematów zostanie określona niezwłocznie po zweryfikowaniu zadeklarowanej przez rolników powierzchni upraw, kwalifikującej się do przyznania wsparcia. Wypłaty pomocy z tego tytułu będą realizowane wraz z końcowymi płatnościami bezpośrednimi - podano 23 października.

Skoro przelewy za ekoschematy mają być realizowane z płatnościami końcowymi, to rolnicy mogą spodziewać się wypłaty między 1 grudnia 2023 a 30 czerwca 2024 roku.

Płatności w ramach ekoschematów są przyznawane rolnikowi w formie płatności:

• do obszarów z roślinami miododajnymi;
• do rolnictwa węglowego i zarządzania składnikami odżywczymi;
• do integrowanej produkcji roślin;
• do biologicznej ochrony upraw;
• do retencjonowania wody na trwałych użytkach zielonych;
• dobrostanowej.